ՀԱՄԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԼԵԶՈՒ (ՄԵՏԱԼԵԶՈՒ, ԱՌԱՆՑ ՈՐԻ ՀՆԱՐԱՎՈՐ ՉԷ ԱՊՐԵԼ)
DOI-:
https://doi.org/10.53614/18294952-2024.2-189Հիմնաբառեր․-:
համընդհանուր լեզու, մետալեզու, բաղադրիչային վերլուծություն, մեքենայական թարգմանություն, ձևային նկարագրություն:Ծանոթագրություն
Մեր օրերում գիտելիքի մոդելավորումը դարձել է տարբեր գիտությունների կիրառման բնագավառների հիմնախնդիրներից մեկը՝ տրամաբանություն, լեզվաբանություն, մաթեմատիկա, հոգեբանություն, կիբեռնետիկա և այլն։ Այս խնդրի նկատմամբ նման հետաքրքրության պատճառը արհեստական բանականության ստեղծումն է։ (AI) համակարգեր. Հոդվածը քննարկում է մետալեզուն՝ որպես մեքենայական թարգմանության մեջ առկա ունիվերսալ` համընդհանուր լեզու, որը կոդավորում է մուտքային լեզուն, թարգմանում ու վերծանում ելքային ցանկացած լեզվի` անկախ լեզվական ընտանիքից կամ տիպաբանական բնութագրից:
Բազմաթիվ անվանի մտածողներ դեռևս միջնադարում փորձել են ստեղծել արհեստական լեզուներ, որոնք պետք է աջակցեին լեզուների միջև ճիշտ թարգմանությանը: Սրանք ենթադրում էին նաև լեզվի միասնական ձևային կաղապար` մետալեզու: Արդեն 20-րդ դարում լեզվական նյութը զետեղելով ալգորիթմների և մաթեմատիկական բանաձևերի մեջ, գիտնականները կարողացան ստանալ հնարավորինս ճշգրիտ թարգմանություններ, որոնց հիմնական նախապայմանը կարգաբերված և գործող մետալեզվի գոյությունն էր: Ինքնին մետալեզուն արհեստական լեզվական երևույթ է, որի օգնությամբ կատարվում են համակարգչային թարգմանությունները: Ի տարբերություն արհեստական կառուցվածքային լեզուների, մետալեզուն ընդհանուր է բոլոր արհեստական և բնական լեզուների համար և գործածվում է որպես օժանդակ միջոց` լեզվական տվյալները մեկ լեզվից մյուսին փոխանցելու համար:
Մետալեզվի օգտագործումը պահանջում է բառի մանրամասն կաղապարավորում կամ նկարագրություն ոչ միայն որպես առանձին, այլ որպես նախադասության և համատեքստի մեջ իր միջավայրում գտնվող այլ բառերից կախված միավոր: Բառի մանրազնին նկարագրությունը` կաղապարավորումը կարևոր նշանակություն ունի իմաստի ճիշտ մեկնաբանման, հետևաբար` բառի, նախադասության և ենթատեքստի ճիշտ թարգմանության համար: Որպես օրինակ ներկայացված են անգլերենից չինարեն, իսպաներեն, լատիներեն, հայերեն, ռուսերեն և թուրքերեն թարգմանություններ` համապատասխան ձևային նկարագրություններով` հիմնված Համընդհանուր Ցանցային Լեզվի (ՀՑԼ) կիրառած մետալեզվի վրա: Հոդվածը քննության է առնում նաև ձևային նկարագրության կենսական մասերից մեկը՝ բաղադրիչի վերլուծությունը, քննարկվում է նաև ինչպես ձևաբանության, այնպես էլ իմաստային իմաստի տեսանկյունից։
Ներբեռնումներ
Հրատարակվել է
Ինչպես մեջբերել
Հրատարակում
Բաժին
Արտոնագհր
Copyright (c) 2024 Բանբեր Եվրասիա միջազգային համալսարանի
Այս աշխատանքը արտոնագրված է որպես Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
